Osmanlı’nın son Şeyhülislamı İfam’ında Ulu Hocalarından olan Mustafa Sabri Efendiyi vefatının 69. seneyi devriyesinde rahmetle anıyoruz.
Osmanlı devrinin 127. Şeyhülislâmı olan Mustafa Sabri Efendi, 22 Haziran 1869 tarihinde Tokat ilinin Turhal ilçesi Kat köyünde doğdu. Çocukluğunda Pazar nahiyesinde Peşli Hoca’dan ders alarak eğitim gördü. Sonra Kayseri Medresesi’nde din eğitimi aldı. Yirmi iki yaşında Fatih Medresesi dersiâmları arasına katıldı. Mehmed Zihni Efendi gibi allamelerin takdirine muhatap oldu. 1900 ve 1904 yılları arasında ll. Abdülhamid tarafından huzur derslerine alındı. Son Osmanlı ulemasından olup, önemli fikir ve din alimi olan Mustafa Sabri, özellikle İslâm’a yöneltilen haksız ithamlar karşısında fikirlerini beyan ederek karşı çıktı. İhanetin her nevisine misal olabilecek insanlara iade-i itibar yapıldı. Mustafa Sabri Efendi ise hâlâ maznunlar listesinde. Her şeye rağmen biz onu İfam’da muteberler listesinin üst tarafına yazdık.
Mustafa Sabri Efendi zaman olarak ahire, tefekkür ve ilim olarak ise kadim zamanlara mensuptu. Hayatın her şubesinde mücadele etti, hakikat namına beyanda bulundu. İslam’a kayıtsız şartsız bağlılığı önce ittihatçıların sonra da Kemalistlerin gazabını üzerine çekti. İstanbul’da ittihatçılara, Mısır’da Abduh başta olmak üzere Meraği, Ferid Vecdi gibi yenilikçilere karşı durdu, reddiyeler kaleme aldı. Fikrinin takipçisi oldu. İstiklal mücadelesinin bidayetinde, mücadelenin liderini tayini noktasında Sultan Vahdettin’e saatlerce ricada bulundu. Ne var ki tembihatı dikkate alınmadı. Maalesef ki her şey yazdığı gibi oldu. “Saltanat giderse yerine yenisi ikame edilir fakat İslam sarsılırsa yerine yenisi gelemez.” dedi, fakat kimselere anlatamadı.
Allah Teala Kendisinden Râzı Olsun.
